Γιατί το Χάρβαρντ δεν λέγεται «Εθνικό Πανεπιστήμιο των ΗΠΑ»; Η παγκόσμια ιστορία που κρύβεται στα ονόματα των πανεπιστημίων είναι πιο συναρπαστική απ' όσο φαντάζεστε.
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί το εξής;
Γύρω μας έχουμε το «Εθνικό» Πανεπιστήμιο Τσινγκουά, το «Εθνικό» Πανεπιστήμιο της Ταϊβάν, ενώ και η Ρωσία έχει πάρα πολλά «Εθνικά» πανεπιστήμια. Κοιτώντας όμως τον κόσμο, γιατί τα ονόματα μερικών από τα κορυφαία πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ, το Γέιλ, η Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ, δεν περιέχουν τη λέξη «Εθνικό» (National);
Ακόμα πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία έχει το «Imperial College» (Αυτοκρατορικό Κολλέγιο), ένα όνομα που ακούγεται επιβλητικό· ενώ η Γερμανία και η Ιαπωνία, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, έσπευσαν να διαγράψουν τις λέξεις «Αυτοκρατορικό» ή «Εθνικό» από τα ονόματα των πανεπιστημίων τους.
Τι συμβαίνει άραγε πίσω από όλα αυτά; Μήπως η λέξη «Εθνικό» έχει στο εξωτερικό κάποιο νόημα που αγνοούμε;
Σήμερα, θα αποκαλύψουμε αυτό το μυστικό που κρύβεται στα ονόματα των πανεπιστημίων. Στην πραγματικότητα, η ονοματοδοσία ενός πανεπιστημίου, όπως και ενός εστιατορίου, δεν είναι απλώς ένα αναγνωριστικό, αλλά μια δήλωση.
Πρώτος τύπος εστιατορίου: «Τα μαγειρευτά του Κυρίου Γουάνγκ» – Τοπικά πανεπιστήμια που εξυπηρετούν την κοινότητα
Φανταστείτε ότι θέλετε να ανοίξετε ένα εστιατόριο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Θα το ονομάζατε «Ο Πρώτος Θεϊκός Μάγειρας της Αμερικής»; Πιθανότατα όχι. Μπορεί να το λέγατε «Κουζίνα Ηλιοφάνειας της Καλιφόρνια» ή «Το Σπίτι του Τεξανού Μπάρμπεκιου». Αυτό ακούγεται φιλικό, αυθεντικό και λέει ξεκάθαρα σε όλους: Εξυπηρετώ τους κατοίκους αυτής της περιοχής.
Αυτή ακριβώς είναι η λογική πίσω από τα «Πολιτειακά Πανεπιστήμια» (State University) των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (University of California), το Πανεπιστήμιο του Τέξας (University of Texas), τονίζουν στα ονόματά τους την «πολιτεία» και όχι το «έθνος». Αυτή είναι μια πολύ έξυπνη προσέγγιση, καθώς αναδεικνύει τον δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου που εξυπηρετεί τους φορολογούμενους της πολιτείας, ενώ παράλληλα αποφεύγει επιδέξια τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η λέξη «National».
Διότι στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλές δυτικές χώρες, ο «Εθνικισμός» (Nationalism) είναι μια πολύ ευαίσθητη λέξη, που εύκολα μπορεί να παραπέμψει σε πόλεμο, συγκρούσεις και ξενοφοβία. Επομένως, η χρήση του «State» αντί του «National», όπως το να ονομάσεις ένα εστιατόριο «Τα μαγειρευτά του Κυρίου Γουάνγκ», είναι μια διακριτική, πρακτική προσέγγιση, που επικεντρώνεται στην παροχή της καλύτερης δυνατής εξυπηρέτησης στους κατοίκους της γειτονιάς.
Δεύτερος τύπος εστιατορίου: «Ο Πρώτος Πύργος της Κίνας» – Εμβληματικά πανεπιστήμια που αντιπροσωπεύουν το κύρος ενός έθνους
Φυσικά, υπάρχουν και ιδιοκτήτες εστιατορίων με μεγάλες φιλοδοξίες, που θέλουν να γίνουν σημείο αναφοράς σε εθνικό επίπεδο. Θα ονομάσουν το εστιατόριό τους «Ο Πρώτος Πύργος της Κίνας» ή «Κεντρικό Εστιατόριο Πεκινέζικης Πάπιας». Μόλις εμφανιστεί αυτό το όνομα, αντιπροσωπεύει μια αυτοπεποίθηση του τύπου «ποιος μπορεί να μας ανταγωνιστεί;», δεν είναι απλώς ένα εστιατόριο, αλλά το πρόσωπο της εθνικής γαστρονομίας.
Κάποια «Εθνικά Πανεπιστήμια» σε ορισμένες χώρες έχουν ακριβώς αυτόν τον ρόλο.
Για παράδειγμα, το «Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας» (Australian National University) ή το «Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης» (National University of Singapore). Σε αυτές τις χώρες, το «Εθνικό Πανεπιστήμιο» είναι συνήθως μόνο ένα, μια ακαδημαϊκή ναυαρχίδα που χτίστηκε με την υποστήριξη ολόκληρου του έθνους, αντιπροσωπεύοντας το υψηλότερο επίπεδο της χώρας. Το όνομά του είναι μια λαμπερή εθνική κάρτα.
Αυτό διαφέρει εντελώς από την κατάσταση που έχουμε συνηθίσει, με πολλά «Εθνικά» πανεπιστήμια. Εκεί, το «National» σημαίνει μια μοναδική και τιμητική θέση.
Τρίτος τύπος εστιατορίου: «Το εστιατόριο κατάκτησης Γιαμάτο» – Αυτοκρατορικά πανεπιστήμια με το στίγμα της εισβολής
Τώρα, φανταστείτε την πιο τρομακτική περίπτωση.
Ένα εστιατόριο, που δεν ονομάζεται ούτε «μαγειρευτά», ούτε «πρώτος πύργος», αλλά «Εστιατόριο Κατάκτησης Γιαμάτο» ή «Γερμανικό Επίλεκτο Συμπόσιο», και μάλιστα έχει ανοίξει σε κατεχόμενα εδάτη. Ο σκοπός αυτού του εστιατορίου δεν είναι να μαγειρεύει, αλλά να υπενθυμίζει διαρκώς στους ντόπιους, μέσω του ονόματός του και της ύπαρξής του: «Έχετε κατακτηθεί από εμάς».
Γι’ αυτό οι λέξεις «National» και «Imperial» (Αυτοκρατορικό) έγιναν ιστορικά τόσο «τοξικές».
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, η ναζιστική Γερμανία και η Ιαπωνική Αυτοκρατορία ίδρυσαν στα κατεχόμενα εδάφη τα λεγόμενα «Αυτοκρατορικά Πανεπιστήμια» (Reichsuniversität / 帝国大学). Αυτά τα σχολεία ήταν εργαλεία για την προώθηση της πολιτιστικής εισβολής και της φυλετικής αφομοίωσης, και τα ονόματά τους ήταν σαν ένα ιστορικό τατουάζ χαραγμένο στο πρόσωπο, γεμάτο βία και καταπίεση.
Μετά τον πόλεμο, αυτά τα ονόματα θεωρήθηκαν μεγάλη ντροπή. Η Γερμανία, η Ιαπωνία, καθώς και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έσπευσαν να διαγράψουν τέτοια ονόματα πανεπιστημίων από την ιστορία. Όλοι έγιναν εξαιρετικά επιφυλακτικοί με τη λέξη «National», φοβούμενοι μήπως συνδεθεί με τον φασισμό και τον ιμπεριαλισμό.
Γι’ αυτό και σήμερα, στην ηπειρωτική Ευρώπη, είναι δύσκολο να βρεις ένα γενικό πανεπιστήμιο που να φέρει την ονομασία «National». Ακόμα και το ιστορικό ολλανδικό «Rijksuniversiteit» (που κυριολεκτικά σημαίνει «Εθνικό Πανεπιστήμιο»), στις εξωτερικές του επικοινωνίες, προτιμά να μεταφράζεται επιδέξια ως το πιο ουδέτερο «Πολιτειακό Πανεπιστήμιο» (State University), ώστε να αποφευχθούν ανεπιθύμητοι συνειρμοί.
Η κοσμοθεωρία πίσω από τα ονόματα των πανεπιστημίων
Τώρα, ας ξανακοιτάξουμε αυτά τα ονόματα, και όλα θα γίνουν σαφή:
- Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το «Πολιτειακό», ως πραγματιστική προσέγγιση, τονίζοντας την εξυπηρέτηση της τοπικής κοινότητας.
- Η Βρετανία διατηρεί το «Imperial College», σαν ένας γηραιός ευγενής που δεν έχει ξεχάσει την ένδοξη εποχή της «αποικιοκρατίας», με τα ιστορικά κατάλοιπα να διατηρούνται.
- Η Αυστραλία και η Σιγκαπούρη χρησιμοποιούν το «Εθνικό», ως εθνική ταυτότητα, που επιδεικνύει κορυφαία αυτοπεποίθηση.
- Η ηπειρωτική Ευρώπη γενικά αποφεύγει το «Εθνικό», ως αντανάκλαση της ιστορίας, οριοθετώντας προσεκτικά τον εαυτό της από ένα δυσάρεστο παρελθόν.
Ένα απλό όνομα πανεπιστημίου, κρύβει πίσω του την κοσμοθεωρία, την ιστορική αντίληψη και τις αξίες ενός έθνους. Μας λέει ότι η γλώσσα είναι πολύ περισσότερα από μια απλή σύνθεση λέξεων. Πίσω από κάθε λέξη, κρύβεται πολιτισμός, ιστορία και συναίσθημα.
Αυτό ακριβώς είναι το πιο γοητευτικό, αλλά και το πιο απαιτητικό σημείο της διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Μια απλή μηχανική μετάφραση μπορεί να σου πει ότι το «National» σημαίνει «Εθνικό», αλλά δεν μπορεί να σου μεταφέρει τις χιλιάδες έννοιες που έχει σε διαφορετικά πλαίσια – είναι δόξα, ευθύνη, ή μια πληγή;
Για να κατανοήσουμε πραγματικά τον κόσμο και να συνομιλήσουμε σε βάθος με ανθρώπους διαφορετικού πολιτισμικού υπόβαθρου, πρέπει να δούμε τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από αυτές τις λέξεις.
Και αυτό, ακριβώς, είναι το πραγματικό νόημα της επικοινωνίας.
Θέλετε να έχετε βαθιές συζητήσεις με ανθρώπους από όλο τον κόσμο και να κατανοήσετε τις πολιτισμικές ιστορίες πίσω από τις γλώσσες τους; Δοκιμάστε το Intent. Είναι μια εφαρμογή συνομιλίας με ενσωματωμένη κορυφαία μετάφραση AI, που σας επιτρέπει να επικοινωνείτε απρόσκοπτα με οποιονδήποτε στον κόσμο, ξεπερνώντας τα γλωσσικά εμπόδια, και να καταλαβαίνετε πραγματικά ο ένας τον άλλον.