چرا هاروارد 'دانشگاه ملی آمریکا' نامیده نمی‌شود؟ تاریخ جهان نهفته در نام دانشگاه‌ها، هیجان‌انگیزتر از آن چیزی است که تصور می‌کنید.
آیا تا به حال به این سوال فکر کرده‌اید؟
در اطراف ما دانشگاه‌های 'ملی' مانند چینهوا و تایوان وجود دارند؛ روسیه نیز پر از دانشگاه‌های 'ملی' است. اما اگر به دانشگاه‌های برتر جهان مانند هاروارد، ییل، آکسفورد و کمبریج نگاه کنیم، چرا کلمه 'ملی' (National) در نام آن‌ها دیده نمی‌شود؟
عجیب‌تر اینکه، بریتانیا 'کالج امپریال' (Imperial College) دارد که نامی پرابهت به نظر می‌رسد؛ اما آلمان و ژاپن پس از جنگ جهانی دوم، با تمام توان کلمات 'امپراتوری' یا 'ملی' را از نام دانشگاه‌های خود حذف کردند.
پشت این ماجرا واقعاً چه چیزی نهفته است؟ آیا کلمه 'ملی' در خارج از کشور معنای خاصی دارد که ما از آن بی‌خبریم؟
امروز، ما این راز پنهان در نام دانشگاه‌ها را فاش خواهیم کرد. در واقع، نام‌گذاری دانشگاه‌ها مانند نام‌گذاری یک رستوران است؛ نام فقط یک نشانه نیست، بلکه یک بیانیه است.
اولین نوع رستوران: "غذاهای خانگی احمدآقا" – دانشگاه‌های محلی در خدمت جامعه
تصور کنید در آمریکا می‌خواهید یک رستوران باز کنید، آیا نام آن را "سرآشپز اول آمریکا" خواهید گذاشت؟ به احتمال زیاد نه. ممکن است آن را "آشپزخانه آفتاب کالیفرنیا" یا "خانه کباب تگزاس" بنامید. این نام‌ها صمیمی و بومی به نظر می‌رسند و به وضوح به همه می‌گویند: من در خدمت ساکنان این منطقه هستم.
منطق 'دانشگاه‌های ایالتی' (State University) در آمریکا دقیقاً همین است.
برای مثال، دانشگاه کالیفرنیا (University of California) و دانشگاه تگزاس (University of Texas)، نام آن‌ها بر "ایالت" تأکید دارد نه "کشور". این یک رویکرد بسیار هوشمندانه است که هم ماهیت عمومی دانشگاه را در خدمت به مالیات‌دهندگان ایالتی خود نشان می‌دهد و هم به طرز هوشمندانه‌ای از مشکلات احتمالی ناشی از کلمه 'ملی' اجتناب می‌کند.
زیرا در آمریکا و بسیاری از کشورهای غربی، 'ناسیونالیسم' (Nationalism) کلمه‌ای بسیار حساس است و به راحتی می‌تواند تداعی‌کننده جنگ، درگیری و بیگانه‌هراسی باشد. بنابراین، استفاده از "ایالتی" (State) به جای "ملی" (National)، مانند نام‌گذاری رستوران به "غذاهای خانگی احمدآقا" است: فروتنانه و عمل‌گرا، با تمرکز بر ارائه بهترین خدمات به همسایگان.
دومین نوع رستوران: "برج اول چین" – دانشگاه‌های شاخص و نماینده کشور
البته، برخی از صاحبان رستوران‌ها نیز جاه‌طلبی بزرگی دارند و می‌خواهند معیار ملی باشند. او ممکن است رستوران خود را "برج اول چین" یا "شعبه مرکزی اردک کبابی پکن" بنامد. این نام به محض شنیده شدن، نوعی اعتماد به نفس بی‌بدیل را نشان می‌دهد؛ این فقط یک رستوران نیست، بلکه ویترین غذای ملی کشور است.
برخی از "دانشگاه‌های ملی" در کشورها چنین نقشی دارند.
مانند "دانشگاه ملی استرالیا" (Australian National University) یا "دانشگاه ملی سنگاپور" (National University of Singapore). در این کشورها، معمولاً تنها یک "دانشگاه ملی" وجود دارد که با تمام توان کشور ساخته شده و نماینده بالاترین سطح علمی کل کشور است. نام آن، یک کارت شناسایی ملی درخشان است.
این کاملاً متفاوت از وضعیت ماست که تعداد زیادی دانشگاه 'ملی' داریم. در این کشورها، 'ملی' به معنای جایگاه منحصر به فرد و باپرستیژ است.
سومین نوع رستوران: "رستوران فتح یاماتو" – دانشگاه‌های امپراتوری با نشان تجاوز
اکنون، بدترین سناریو را تصور کنید.
رستورانی که نه غذاهای خانگی سرو می‌کند و نه "اولین برج" است، بلکه نام آن "رستوران فتح یاماتو" یا "سفره برتر ژرمنی" است و در سرزمین‌های اشغالی تأسیس شده است. هدف این رستوران آشپزی نیست، بلکه با نام و وجود خود، همواره به مردم محلی یادآوری کند: "شما توسط ما تسخیر شده‌اید."
این دلیل این است که چرا کلمات 'ملی' و 'امپراتوری' (Imperial) در تاریخ تا این حد 'مسموم' شده‌اند.
در دوران جنگ جهانی دوم، آلمان نازی و امپراتوری ژاپن، به اصطلاح "دانشگاه‌های امپراتوری" (Reichsuniversität / 帝国大学) را در مناطق اشغالی تأسیس کردند. این مدارس ابزاری برای تهاجم فرهنگی و همگون‌سازی نژادی بودند؛ نام دانشگاه یک داغ ننگ تاریخی بود که بر پیشانی آن‌ها حک شده بود، مملو از خشونت و سرکوب.
پس از پایان جنگ، این نام‌ها به ننگ بزرگی تبدیل شدند. آلمان، ژاپن و سایر کشورهای اروپایی به سرعت این گونه نام‌های دانشگاهی را از تاریخ پاک کردند. مردم نسبت به کلمه "ملی" به شدت محتاط شدند، از ترس اینکه به فاشیسم و امپریالیسم مرتبط شوند.
این دلیل این است که چرا امروز در قاره اروپا، به ندرت می‌توانید دانشگاه جامعی با نام "ملی" پیدا کنید. حتی 'Rijksuniversiteit' هلند (که به معنای واقعی کلمه 'دانشگاه ملی' است) در تبلیغات خارجی خود ترجیح می‌دهد به طور ماهرانه‌ای به 'دانشگاه ایالتی' (State University) ترجمه شود تا از هرگونه تداعی ناخواسته جلوگیری کند.
جهان‌بینی پشت نام دانشگاه‌ها
اکنون، دوباره به آن نام‌ها نگاه می‌کنیم، همه چیز روشن می‌شود:
- آمریکا از "ایالتی" استفاده می‌کند، که نماد عمل‌گرایی و تأکید بر خدمت به جامعه محلی است.
- بریتانیا "کالج امپریال" را حفظ کرده، مانند یک اشراف‌زاده پیر که شکوه "امپراتوری‌ای که خورشید در آن غروب نمی‌کند" را فراموش نکرده است؛ بقایای تاریخی حفظ شده‌اند.
- استرالیا و سنگاپور از "ملی" استفاده می‌کنند، که کارت شناسایی ملی و نمایشگر اوج اعتماد به نفس آن‌هاست.
- اروپا به طور کلی از "ملی" دوری می‌کند، این بازتابی از تأمل در تاریخ و تلاش برای مرزبندی دقیق با گذشته ناخوشایند است.
یک نام ساده دانشگاه، جهان‌بینی، دیدگاه تاریخی و ارزش‌های یک کشور را در خود جای داده است. این به ما می‌گوید که زبان فراتر از ترکیب معانی لغوی است. پشت هر کلمه، فرهنگ، تاریخ و احساسات نهفته است.
این دقیقاً جذاب‌ترین و چالش‌برانگیزترین جنبه ارتباطات بین فرهنگی است. ترجمه ماشینی ساده شاید به شما بگوید که 'National' به معنای 'ملی' است، اما نمی‌تواند به شما بگوید که در زمینه‌های مختلف هزاران معنی دارد – افتخار است، مسئولیت است، یا زخمی کهنه؟
برای درک واقعی جهان و گفتگوی عمیق با افراد از پیشینه‌های فرهنگی مختلف، نیاز داریم داستان‌های پشت این کلمات را درک کنیم.
و این، معنای واقعی ارتباط است.
آیا می‌خواهید با افراد از سراسر جهان ارتباطات عمیق داشته باشید و داستان‌های فرهنگی نهفته در زبان آن‌ها را درک کنید؟ Intent را امتحان کنید. این یک برنامه چت با ترجمه هوش مصنوعی پیشرفته است که به شما امکان می‌دهد بر موانع زبانی غلبه کرده و بدون مانع با هر کسی در سراسر جهان گفتگو کنید و واقعاً یکدیگر را درک کنید.