De 'ongeschreven regels' van het Vietnamees: Met deze 3 'gouden formules' word je als beginner zo een local
Heb jij dit ook weleens meegemaakt?
Op reis in het buitenland loop je een winkeltje binnen en wil je iets kopen. Het enige wat je kunt doen is wijzen en wild gebaren, om vervolgens volledig vast te lopen bij de vraag 'hoeveel kost het?' Vooral in Vietnam, wanneer je een astronomisch bedrag met talloze nullen hoort, valt je brein stil. Je kunt dan alleen maar ongemakkelijk glimlachen en al je bankbiljetten op tafel leggen, zodat de verkoper zelf kan pakken wat hij nodig heeft.
Geen zorgen, dit is bijna de 'standaard' nachtmerrie die bijna elke toerist doorstaat.
Maar wat als ik je vertel dat je helemaal geen heel woordenboek uit je hoofd hoeft te leren om Vietnamees te spreken? Het is meer als koken. Je hoeft niet alle kruiden ter wereld te kennen; je hoeft alleen maar een paar kern-'smaakmakers' te beheersen. Zodra je deze 'gouden formules' onder de knie hebt, kun je moeiteloos allerlei authentieke 'gerechten' (zinnen) samenstellen en net zo vloeiend communiceren als een local.
Vandaag onthullen we de drie meest praktische 'geheime smaakmakers' in het Vietnamees.
Smaakmaker één: rất, voor 'speciale effecten' bij elk bijvoeglijk naamwoord.
Wil je 'lekker' zeggen, maar klinkt het niet sterk genoeg? Wil je 'mooi' zeggen, maar mis je nog wat overtuiging?
Dan is de eerste smaakmaker die je nodig hebt rất (uitspraak: /zət/, klinkt een beetje als 'zut' in het Nederlands, maar met een zachte 'z').
De functie ervan is uniek: het versterkt de 'kracht' van het bijvoeglijk naamwoord dat volgt. Het is vergelijkbaar met het Nederlandse 'heel' of 'erg'.
Het gebruik is supereenvoudig, onthoud gewoon deze formule:
rất+ bijvoeglijk naamwoord = heel / erg...
- Wil je 'erg lekker' zeggen? Vietnamezen zeggen dan
rất ngon. - Wil je 'erg mooi' zeggen? Dat is dan
rất đẹp. - Het weer is 'erg heet'? Dat is
rất nóng.
Zie je? rất is als de eerste schep sojasaus die je over je gerecht giet; het staat altijd vóór het 'hoofdingrediënt' (het bijvoeglijk naamwoord) en laat de smaak onmiddellijk verbeteren.
Er is ook een woord lắm dat een vergelijkbare betekenis heeft, maar het is meer als bieslook voor de garnering, het moet aan het einde staan. Bijvoorbeeld đẹp lắm (heel mooi), wat een wat informelere toon heeft. Maar voor beginners geldt: onthoud gewoon rất en je hebt 90% van de versterkende uitdrukkingen onder de knie.
Smaakmaker twee: De 'K-truc' om een torenhoge rekening direct te begrijpen.
Winkelen in Vietnam kan hoofdpijn veroorzaken door de prijzen. Een kom noedels kan '50.000 dong' kosten, en een stuk fruit '40.000 dong'. Zoveel nullen, hoeveel is dat nu eigenlijk?
Geen paniek, de locals hebben hier allang hun 'ongeschreven regel' voor. Dit is onze tweede smaakmaker – de 'K-truc'.
'K' staat voor 'kilo', oftewel 'duizend' (nghìn). Voor het gemak zullen Vietnamezen automatisch de laatste drie nullen van een prijs in hun hoofd omzetten naar een 'K'.
- 40.000 dong? Ze zeggen dan direct 40 nghìn, wat voor jou klinkt als 'veertig duizend'. Onthoud het gewoon als 40K.
- 100.000 dong? Dat is 100K.
- 500.000 dong? Dat is 500K.
Deze kleine truc bevrijdt je onmiddellijk van een stapel nullen en helpt je direct in het ritme van de locals te komen. De volgende keer dat je een prijs hoort, tel de nullen dan niet meer; luister gewoon naar het getal ervoor en voeg er een 'K' aan toe. Klinkt dat niet direct duidelijker?
Smaakmaker drie: De 'heen-en-weer'-logica van betalen en wisselgeld terugkrijgen met trả en trả lại
Oké, je kent de prijs, nu is het tijd om te betalen. Stel, een kilo mandarijnen kost 40K, maar je hebt alleen een biljet van 100K. Hoe zeg je dat dan?
Hier komt onze derde 'gouden formule' van pas; deze weerspiegelt perfect de eenvoudige logica van het Vietnamees.
Onthoud allereerst één kernwerkwoord:
trả(uitspraak: /t͡ɕa᷉ː/, klinkt een beetje als 'tsja' met een dalende en dan weer licht stijgende toon) = betalen / terugbetalen
Dus 'betalen' is trả tiền. In elk restaurant of winkel, als je wilt afrekenen, zeg je gewoon Tôi muốn trả tiền (Ik wil betalen) en de ander begrijpt het.
Maar het mooiste is hoe je 'wisselgeld terugkrijgen' zegt.
In het Vietnamees is er een magisch bijwoord lại, dat 'terug' of 'opnieuw' betekent.
En dan gebeurt er een wonderlijke chemische reactie:
trả(betalen) +lại(terug) =trả lại(wisselgeld teruggeven)
Deze logica is prachtig – 'Ik betaal jou, en jij betaalt mij terug', is dat niet precies 'wisselgeld teruggeven'?
Dus, het hele afrekenproces is als een eenvoudige ballroomdans:
- Je haalt een 100K-biljet tevoorschijn, geeft het aan de verkoper en zegt:
Tôi trả anh 100 nghìn.(Ik betaal u 100.000/100K.) - De verkoper neemt het geld aan, geeft je 60K terug en zegt:
Trả lại chị 60 nghìn.(U krijgt 60.000/60K terug.)
Zie je, geen ingewikkelde grammatica, alleen het 'heen-en-weer' van trả en trả lại. Als je deze combinatie beheerst, raak je nooit meer in de war bij welke transactie dan ook.
Van 'gebaren' naar 'gesprekken': je mist alleen nog de juiste tool.
Met deze drie 'geheime smaakmakers' onder de knie, kun je veel dagelijkse communicatie al zelfverzekerd aan. Je zult ontdekken dat taal geen hoge muur is, maar een brug, en jij hebt al de eerste bouwsteen voor die brug gelegd.
Natuurlijk zijn er altijd onverwachte dingen in echte gesprekken. Wat als de verkoper je een vraag stelt met woorden die je niet kent?
Op zo'n moment is een slimme 'zakgids' van onschatbare waarde. Een chat-app zoals Intent, met ingebouwde krachtige AI-gestuurde realtime vertaalfunctie, kan je hier gemakkelijk bij helpen. Het is als een Vietnamese vriend aan je zijde, die direct kan vertalen wat de ander zegt en die jouw Chinese gedachten meteen omzet in vloeiend Vietnamees. Op die manier kun je niet alleen dingen kopen, maar ook echt een paar woorden wisselen met de ander.
Wil je met iedereen ter wereld vrienden worden? Begin dan hier: https://intent.app/
Gebruik de volgende keer niet alleen je vingers en een rekenmachine. Probeer deze paar eenvoudige 'gouden formules' en je zult ontdekken dat een eenvoudige aankoop kan veranderen in een warme en interessante interculturele uitwisseling.