Ar mhaith leat labhairt go dúchasach i dteanga iasachta? Ní stór focal atá in easnamh ort, ach beagán den 'bhlas' sin.

Ar mhothaigh tú riamh mar seo?

Cé gur fhoghlaim tú na mílte focal de ghlanmheabhair, agus gur chuir tú trí roinnt leabhar gramadaí, ach nuair a bhíonn tú ag comhrá le duine eachtrannach, bíonn an mothúchán agat gur bogearraí aistriúcháin siúil tú – go bhfuil do chuid cainte tirim, agus nach dtuigeann tú a gcuid scéalta grinn ná a gcuid magaidh.

Cá bhfuil an fhadhb?

Is é an fhadhb ná gur minic a bhailímid focail cosúil le bailitheoirí, ach déanaimid dearmad go bhfuil fíor-áilleacht na teanga sa ‘bhlas’.

Inniu, ba mhaith liom labhairt leat faoi cheann de na focail is ‘cumhachtaí’ sa Spáinnis: cojones.

Ná bí ag brostú chun an foclóir a sheiceáil, ní inseoidh an foclóir duit ach gur focal garbh é, a thagraíonn do bhall collaí fir. Ach má tá an bhrí sin amháin ar eolas agat, tá tú cosúil le cócaire nach bhfuil a fhios aige ach go bhfuil ‘blas géar’ ar an ‘piobar Sichuan’, agus ní bheidh tú in ann ‘Tofu Mapo’ fíor-dhúchasach a dhéanamh go deo.

Do stór focal vs. Spíosraí an Chócaire

I lámha na Spáinneach, is ionann an focal cojones agus an sprionga ‘piobar Sichuan’ i lámha cócaire Sichuan, is féidir leis blasanna gan teorainn a chruthú.

Samhlaigh:

• Cuir beagán cainníochta leis, agus athróidh an blas:
  • Má deir tú gur fiú un cojón (ceann amháin) rud éigin, ní ‘ubh’ atá i gceist, ach ‘thar a bheith costasach’ nó ‘róchostasach’.
  • Má deir tú go bhfuil dos cojones (dhá cheann) ag duine, ní ráiteas fíriciúil é, ach moladh ‘gur duine cróga, fíor-dhána’ é.
  • Má deir tú go bhfuil me importa tres cojones (trí cinn) le rud éigin, ciallaíonn sé ‘is cuma liom sa diabhal’.

Feiceann tú, cé gurb é an ‘piobar Sichuan’ céanna é, nuair a chuireann tú ceann amháin, dhá cheann, nó trí cinn leis, athraíonn blas an bhia go hiomlán. Níl baint ar bith aige seo le stór focal, ach leis an ‘scil nó an ealaín’.

• Athraigh an gníomh, agus athróidh an comhthéacs:
  • Tener cojones (bíodh) is ‘misneach’.
  • Poner cojones (cuir leat) is ‘dúshlán a thabhairt’.
  • Tocar los cojones (teagmháil) is féidir a bheith ‘an-cráiteach’, nó ciallaíonn sé iontas mar ‘Ó mo Dhia!’.

Tá sé seo cosúil leis an ‘piobar Sichuan’, is féidir leat é a fhriochadh in ola the chun blas a scaoileadh, nó is féidir leat é a mheilt ina phúdar agus a scaipeadh air, agus cuireann modhanna cócaireachta éagsúla le tionchair bhlaiseacha atá go hiomlán difriúil.

• Cuir roinnt ‘aidiachtaí’ leis chun blas a chur air, agus is iontach ar fad é:
  • Ag mothú eagla? Déarfadh Spáinnigh go bhfuil siad acojonado (scanraithe).
  • Ag gáire go raibh pian ina mbolg? Déarfadh siad descojonado (ag gáire go géar).
  • Ag iarraidh rud éigin a mholadh mar ‘an-iontach, foirfe’? Is leor cojonudo amháin.
  • Is féidir fiú dathanna a ‘bhlaistiú’: ní meafar aisteach é cojones morados (corcra), ach ciallaíonn sé ‘reoite go dubhghorm’.

Ná bí i do ‘bhailitheoir stór focal’ a thuilleadh, déan iarracht a bheith i do ‘mháistir blas’

Agus tú ag léamh anseo, b’fhéidir go bhfuil tú ag mothú go bhfuil do cheann ag pléascadh: “A Dhia, an oiread sin éagsúlachtaí d’fhocal amháin, conas a d’fhéadfadh duine é seo a fhoghlaim?”

Ná smaoinigh mar sin ar chor ar bith.

Ní hé an eochair na mórán úsáidí seo a mheabhrú. Is í an eochair ná an bealach a fhoghlaimímid teangacha a athrú.

Ní liosta statach focal í an teanga, ach uirlis chumarsáide dinimiciúil, lán le daonnacht.

An rud atá de dhíth orainn a fhoghlaim i ndáiríre, níl sé na ‘comhábhair’ aonraithe, ach an t-instinct chun ‘blas’ a mhothú agus a chumasc. Ní féidir leis an instinct seo teacht ó leabhair, ná ní féidir le feidhmchláir foclóra tú a mhúineadh. Ní féidir leis teacht ach ó chomhráite fíor, beoga, agus fiú beagán ‘praiseach’.

Ní mór duit a mhothú, cén cás a bhuailfidh cara Spáinneach ar an mbord agus a déarfaidh ¡Manda cojones! (Go hiontach!), agus cén t-atmaisféar a déarfaidh siad le gáire go raibh rud éigin me salió de cojones (rinneadh go hiontach é).

Seo an áit is suimiúla maidir le teangacha a fhoghlaim – ní amháin go bhfuil tú ag foghlaim focail, ach tá tú ag foghlaim mothúcháin agus rithim cultúir chomh maith.

Mar sin, tá an cheist ag teacht chun cinn: Mura bhfuilimid thar lear, conas is féidir linn an ‘taithí phraiticiúil’ luachmhar seo a fháil?

Is anseo a thagann uirlisí cosúil le Intent chun cinn mar luachmhar. Ní hamháin gur bogearraí comhrá é, ach tá a ghné aistriúcháin AI ionsuite deartha chun ligean duit ‘comhrá gan bhac’ a dhéanamh le daoine ó gach cearn den domhan.

Is féidir leat na húsáidí ‘piobar Sichuan’ atá foghlamtha agat inniu a chaitheamh isteach sa chomhrá go dána, agus féachaint cad é an t-imoibriú a bheidh ag an duine eile. Ní miste má dhéanann tú botún, cuideoidh an AI leat é a cheartú, agus beidh an duine eile ag ceapadh go bhfuil tú suimiúil. Is sa mhalartú réalaíoch, suaimhneach seo, a fhorbróidh tú de réir a chéile an ‘mhothú teanga’ sin a sháraíonn gramadach agus stór focal, an ‘bun-instinct an mháistir-chócaire’ sin.

Mar sin, an chéad uair eile a bheidh tú dubhach faoi do ‘theanga iasachta chiúin’, cuimhnigh:

Ní níos mó focal atá in easnamh ort, ach an misneach chun ‘blas a fháil’ air.

Ná bí sásta a thuilleadh le ‘piobar Sichuan’ a aithint, ach téigh agus déan do ‘Tofu Mapo’ féin, lán le dath agus le blas, le do lámha féin.