Utzi atzerriko hizkuntzak buruz ikasteari, eta hasi horiek plater bat bezala 'dastatzen'

Inoiz izan al duzu halako sentsaziorik?

Argi dagoenez, mila hitz buruz ikasi dituzu, gramatika-liburu lodiak irentsi dituzu, eta telefonoa ikasteko aplikazioz beteta daukazu. Baina atzerritar bat benetan zure aurrean jartzen denean, burua hutsik geratzen zaizu, eta denbora luzean ahaleginak egin ondoren, esaldi bakar bat baino ezin duzu bota: “Hello, how are you?”

Beti pentsatu izan dugu hizkuntza bat ikastea matematikako problema bat ebaztea bezalakoa dela: formula (gramatika) gogoratu, aldagaiak (hitzak) sartu, eta erantzun zuzena (elkarrizketa jariakorra) lortu.

Baina zer gertatzen da pentsamendu hori hasieratik okerra balitz?

Hizkuntza bat 'plater landu' bat bezala imajinatu

Alda dezagun pentsatzeko modua. Hizkuntza bat ikastea, egia esan, ez da azterketa bat prestatzea bezalakoa, plater 'landu' konplexu bat prestatzen ikastea bezalakoa baizik.

Hitzak eta gramatika, zure 'errezeta' baino ez dira. Horrek zein osagai behar dituzun eta zein urrats jarraitu behar dituzun esaten dizu. Hori garrantzitsua da, baina errezeta hutsarekin, ez zara inoiz sukaldari ona izango.

Benetako sukaldari batek, zer egingo luke?

Pertsonalki joango litzateke osagaiak dastatzera (herrialde horretako kulturan murgiltzera, beren filmak ikustera, beren musika entzutera). Suaren intentsitatea (hizkuntzaren azpiko esanahia, argota eta umore-zentzua) sentitzera joango litzateke.

Garrantzitsuena, ez dio inoiz beldurrik platera hondatzeari. Erreta edo gatz gehiegi jarri izanaren saiakera bakoitza, hurrengo plater perfekturako esperientzia pilatzen ari da.

Hizkuntzak ikastean ere berdina da. Helburua ez litzateke errezeta perfektua 'buruz ikastea' izan behar, baizik eta eskuz otordu goxo bat prestatu eta lagunekin partekatu ahal izatea — hau da, benetako eta beroa den elkarrizketa bat izatea.

Utzi 'ikasteari', hasi 'jolasten'

Beraz, utzi zeure burua buru-belarri ikasten ari den ikasle bat bezala ikusteari. Ikusi zeure burua jakin-minez betetako gastronomia-esploratzaile bat bezala.

1. Ahaztu 'erantzun estandarrak': Elkarrizketa ez da azterketa bat, ez dago erantzun zuzen bakar bat. Zure helburua komunikazioa da, ez gramatika nota ezin hobea. Akats txikiak dituen baina zintzoa den esaldi bat, askoz hunkigarriagoa da gramatikoki perfektua baina sentimendurik gabekoa den esaldi bat baino.

2. Akatsak 'gozagarri' bezala hartu: Hitz bat gaizki esatea, denbora-aditz bat gaizki erabiltzea, ez da inola ere garrantzitsua. Sukaldean eskua dardaratzean espezia pixka bat gehiago botatzea bezalakoa da; agian zaporea arraroa izan daiteke, baina oraingo esperientzia honek hurrengoan hobeto egiten lagunduko dizu. Benetako komunikazioa, hain zuzen ere, halako interakzio inperfektuetan gertatzen da.

3. Aurkitu zure 'sukaldea' eta 'dastatzaileak': Buruan bakarrik praktikatzea ez da nahikoa, benetako sukalde bat behar duzu praktikatzeko, eta norbaitek zure trebetasuna dastatzeko. Lehen, horrek diru asko gastatzea esan nahi zuen atzerrira joateko. Baina orain, teknologiak aukera hobeak eman dizkigu.

Esaterako, Intent bezalako txat aplikazio bat, edozein unetan irekita dagoen 'munduko sukalde' bat bezalakoa da. AI denbora errealeko itzulpena barneratuta dauka, eta horrek esan nahi du, zure 'sukaldaritza-trebetasunak' oraindik oso berriak badira ere, ez duzula kezkatu behar beste pertsonak guztiz 'ulertuko' ez duelako. Ausardiaz komunikatu zaitezke mundu osoko hiztun natiboekin, eta elkarrizketa lasaietan, modu naturalean hobetu zure hizkuntzaren 'ukitua'.

Azkenean, konturatuko zara hizkuntzak ikastearen alderdirik liluragarriena ez dela zenbat hitz gogoratzen dituzun, edo zein nota altu atera duzun azterketan.

Baizik eta, hizkuntza hori erabiliz lagun berri batekin barre algarak egiten dituzunean, istorio bat partekatzen duzunean, edo aurrekaririk gabeko kultur-lotura bat sentitzen duzunean, barne-barneko poz hori eta lorpen-sentsazioa.

Hau da, hizkuntzak ikasten dugunean, benetan dastatu nahi dugun 'gozamena'.