Chet elliklar nega doim "It" ishlatishadi? Bitta metafora bilan ingliz tilining "yashirin qoidalarini" bir zumda tushunib oling.

Siz hech o'ylab ko'rganmisiz, ingliz tilida nima uchun buncha g'alati gaplar bor?

Masalan, tashqarida yomg'ir yog'ayotgan bo'lsa, biz "Yomg'ir yog'yapti" deymiz, oddiy va tushunarli. Lekin ingliz tilida esa "It is raining" deyish kerak. Bu It o'zi kim? Osmonmi, bulutmi, yoki yomg'ir xudosi?

Yoki "Qiziqarli insonlar bilan suhbatlashish muhim" demoqchi bo'lganingizda, ingliz tili ko'pincha aylanib o'tib, "It is important to talk to interesting people" deydi. Nima uchun to'g'ridan-to'g'ri asosiy fikrni aytmaydi?

Bu hamma joyda uchraydigan "it" xuddi bir sirga o'xshaydi. Lekin agar men sizga aytsam-chi, bu aslida ingliz tilidagi juda nafis "yashirin qoida" ekanligini?

Bugun biz grammatika kitoblarini o'rganib o'tirmaymiz. Faqat bitta oddiy metafora yordamida "it" ning asl ishlatilishini to'liq tushunib olamiz va ingliz tilini his qilish qobiliyatingizni bir zumda bir pog'ona oshiramiz.

"It" ni restorandagi "joy egallovchi" deb tasavvur qiling

Tasavvur qiling, siz juda mashhur va gavjum restoranga kirdingiz.

Bu restoranning qoidasi shuki: eshik oldi doimo tartibli bo'lishi kerak, uzun navbatda turgan mijozlar to'planib qolmasligi lozim.

Siz ko'p sonli do'stlaringiz (uzun va murakkab ega) bilan restoranga kelganingizda, joylashtiruvchi sizlarning o'nlab kishilik guruhni eshik oldida tartibsiz to'planib, joy kutib va menyuni muhokama qilishga qo'ymaydi.

U nima qiladi?

U sizga tabassum bilan elektron chaqiruvchi qurilmani uzatadi va "U tayyor bo'lganda tebranadi, iltimos biroz kuting" deydi.

Bu kichkina chaqiruvchi qurilma, aynan "it" dir.

Uning o'zi sizning joyingiz emas, lekin u sizning joyingizni ifodalaydi. U vaqtinchalik "joy egallovchi" bo'lib, eshik oldini (gapning boshini) ixcham holda saqlaydi va shu bilan birga sizga haqiqiy yaxshi narsalar (o'sha uzun ega) orqada ekanligini bildiradi.

Buni tushungan holda, endi "it" ning ishlatilishiga qaytib kelsak, hamma narsa aniq bo'ladi.

1. "Uzun mehmonlar" uchun joy egallash (Formal ega)

Ingliz tili ham o'sha restoran singari, estetik afzalikiga ega: sodda boshlanishni yoqtiradi. Ega juda uzun va murakkab bo'lsa, gapning "boshi og'ir, oyog'i yengil" (muvozanatsiz) ko'rinishga ega bo'ladi.

Masalan, bu gap:

To learn a new language by talking to native speakers every day is fun. (Har kuni ona tilida so'zlashuvchilar bilan suhbatlashib yangi til o'rganish) qiziqarli.

Bu ega juda ham uzun! Xuddi bir guruh odam restoranning eshik oldini to'sib qo'ygandek.

Shunda aqlli ingliz tili joylashtiruvchisi – "it" – sahnaga chiqadi. U avval joyni egallaydi:

It is fun... U qiziqarli...

Eshik oldi darhol toza bo'ldi. Keyin, joylashtiruvchi shoshilmasdan sizga haqiqiy "joyingiz" nima ekanligini aytadi:

It is fun to learn a new language by talking to native speakers every day.

Ko'rdingizmi? "it" xuddi o'sha chaqiruvchi qurilma kabi, uning o'zining amaliy ma'nosi yo'q, u shunchaki nafis "joy egallovchi" bo'lib, gapni yanada muvozanatli va tabiiyroq eshittiradi.

Keyingi safar "It is important to...", "It is necessary that...", "It is great meeting you" kabi gaplarni ko'rganingizda, ichingizda jilmayasiz: "Oh, yana o'sha chaqiruvchi qurilma ekan, haqiqiy qahramon esa orqada turgan ekan."

2. "Hamma biladigan mehmonlar" uchun joy egallash (Ob-havo, vaqt, masofa)

Ba'zan mehmonlar shunchalik aniqki, ularni tanishtirishga hojat yo'q.

Joylashtiruvchidan "Hozir soat nechchi?" deb so'raganingizda, U javob beradi: "It is 3 o'clock."

"Tashqarida ob-havo qanday?" deb so'raganingizda, U javob beradi: "It is sunny."

Bu yerdagi "it" kim? Vaqt xudosimi yoki ob-havo xudosimi? Hech biri emas.

Chunki bu holatlarda ega (vaqt, ob-havo, masofa) hamma uchun ma'lum va aniq. Har safar "The time is..." yoki "The weather is..." deyishimiz shart emas, bu juda ortiqcha so'zlarga boy bo'ladi. "it" bu universal "joy egallovchi" yana bir bor paydo bo'lib, suhbatni nihoyatda samarali qiladi.

It’s Monday. (Dushanba)
It’s 10 miles from here. (Bu yerdan 10 mil)
It’s getting dark. (Havo qorong'u bo'lyapti)

3. "Eng muhim mehmon" ga diqqat markazini qaratish (Ta'kidlovchi gap)

Nihoyat, bu "joy egallovchi" yana bitta ajoyib xususiyatga ega: diqqat markazini yaratish.

Yana restoranda, joylashtiruvchi nafaqat joy ajratadi, balki odam topishga ham yordam beradi. Aytaylik, do'stingiz Tom kecha sizga sovg'a bergan bo'lsa, siz aynan Tom berganini ta'kidlamoqchisiz.

Oddiy usulda aytilishi:

Tom gave me the gift yesterday.

Lekin agar siz "Tom"ni barcha diqqat markaziga aylantirmoqchi bo'lsangiz, joylashtiruvchi o'zining proyektorini (It is... that... gap tuzilishi) olib, unga nur sochadi:

It was Tom that gave me the gift yesterday. Aynan Tom kecha menga sovg'a bergan edi.

Bu gap tuzilishi xuddi shunday deyotgandek: "Diqqat qiling! Men aytmoqchi bo'lgan asosiy narsa — Tom!" Siz ta'kidlamoqchi bo'lgan har qanday qismni shu proyektor ichiga joylashtirishingiz mumkin:

Sovg'ani ta'kidlash: It was the gift that Tom gave me yesterday.
Kechani ta'kidlash: It was yesterday that Tom gave me the gift.

Bu yerda "it" hali ham formal ega bo'lib qoladi, ammo uning vazifasi gapning asosiy ma'lumotini sahnaning markaziga chiqarishdir.

Xulosa: "U" dan "joy egallovchi" ga fikr o'zgarishi

Keyingi safar "it"ga duch kelganingizda, uni shunchaki oddiy "u" deb qabul qilmang.

Uni ingliz tili kabi tilda, soddalik, nafislik va samaradorlikka intiluvchi "restoran joylashtiruvchisi" deb biling.

Gapning egasi juda uzun bo'lganda, u it dan joy egallash uchun foydalanadi, boshlanishini aniq va ravshan saqlaydi.
Ega o'z-o'zidan tushunarli bo'lganda, u it dan soddalashtirish va ortiqcha gaplardan qochish uchun foydalanadi.
Asosiy fikrni ta'kidlash kerak bo'lganda, u it dan nur sochish va diqqat markazini yaratish uchun foydalanadi.

Ushbu "joy egallovchi" tushunchasini o'zlashtirganingizdan so'ng, sizni ilgari chalkashtirgan ko'plab inglizcha gaplar bir zumda ravon va tabiiy bo'lib qolganini ko'rasiz.

Eng muhimi, uni og'zaki nutq va yozuvda ongli ravishda ishlata boshlaganingizda, ifodalaringiz darhol yanada tabiiy va ritmik eshitiladi.

Albatta, qoidalarni tushungan holda, keyingi qadam amaliyotdir. Chet ellik do'stingiz bilan suhbatlashish, eng yaxshi mashq usuli. Agar til bilishdan xavotirda bo'lsangiz, Intent chat ilovasini sinab ko'rishingiz mumkin. U kuchli AI real vaqtda tarjima xususiyatiga ega bo'lib, sizga dunyoning turli burchaklaridagi odamlar bilan hech qanday to'siqsiz muloqot qilish imkonini beradi va bugun o'rgangan bilimlaringizni darhol amaliyotda qo'llashga yordam beradi.

Unutmang, til shunchaki yodlanadigan qoidalar to'plami emas, balki donolik bilan to'la muloqot odatlari tizimidir. Va "it" esa, sizga tabiiy ingliz tilini ochishga yordam beradigan, kichik ammo go'zal kalitdir.