Đừng học vẹt nữa! Ngôn ngữ không phải là viện bảo tàng, mà là một dòng sông cuồn cuộn
Bạn có bao giờ có cảm giác này không?
Dày công học tiếng Anh bao nhiêu năm trời, thuộc lòng vô số từ vựng và ngữ pháp, nhưng hễ nói chuyện với người nước ngoài, hay xem phim Mỹ mới nhất, bạn lại thấy mình dường như luôn chậm một nhịp. Từ vừa học hôm qua, hôm nay đã có nghĩa mới; cách dùng chuẩn trong sách giáo khoa, trên mạng lại bị thay thế bằng đủ loại tiếng lóng và từ viết tắt.
Cảm giác thất bại này, cứ như bạn đã cố gắng hết sức để học thuộc một tấm bản đồ cũ kỹ, nhưng rồi nhận ra thành phố dưới chân mình đã cao ốc san sát, đường sá đổi hướng.
Vậy vấn đề nằm ở đâu?
Vấn đề không phải ở bạn, mà là ở cách chúng ta nhìn nhận ngôn ngữ. Chúng ta luôn được dạy rằng ngôn ngữ là những mẫu vật trong bảo tàng, là những bộ quy tắc được viết ra trong sách và không bao giờ thay đổi. Chúng ta như những nhà khảo cổ học, cẩn thận nghiên cứu "hóa thạch" của nó.
Nhưng sự thật là: Ngôn ngữ, hoàn toàn không phải là một viện bảo tàng tĩnh lặng, mà là một dòng sông sống động, cuồn cuộn không ngừng.
Hãy tưởng tượng về dòng sông này.
Nguồn của nó là những ngôn ngữ cổ đại từ hàng ngàn năm trước. Nước sông chảy từ nguồn, cuồn cuộn tiến về phía trước. Nó sẽ xói mòn tạo ra những dòng chảy mới, như ngữ pháp đang âm thầm biến đổi; nó sẽ cuốn theo phù sa, đá sỏi dọc đường, giống như ngôn ngữ hấp thụ văn hóa từ khắp nơi trên thế giới, tạo ra từ vựng và tiếng lóng mới; nó sẽ phân nhánh thành vô số dòng chảy phụ, hình thành nhiều giọng điệu và phương ngữ khác nhau; đôi khi, một vài dòng chảy phụ sẽ khô cạn, như tiếng Latin vậy, trở thành ngôn ngữ "chết", chỉ để lại dấu vết của lòng sông.
Mỗi câu nói, mỗi từ ngữ chúng ta dùng hôm nay, đều là những con sóng mới nhất, tươi tắn nhất trong dòng sông lớn này.
Vậy nên, khi bạn nghe một từ lóng mới trên mạng, hay một cách diễn đạt chưa từng thấy, bạn không phải đã gặp một "lỗi sai", mà là tận mắt chứng kiến dòng sông này đang cuồn cuộn chảy qua trước mắt bạn. Đây lẽ ra phải là một điều đầy phấn khích!
Vậy thì, chúng ta nên làm thế nào để bơi trong dòng sông này mà không bị sóng đánh choáng váng?
Câu trả lời là: Đừng cố gắng học thuộc lòng bản đồ toàn bộ lòng sông, mà hãy học cách bơi, để cảm nhận hướng chảy của dòng nước.
Hãy quên đi sự ám ảnh về "hoàn hảo" và "chuẩn mực" đi. Mục đích hàng đầu của ngôn ngữ là giao tiếp, là kết nối, chứ không phải để thi cử. Thay vì nghiên cứu thành phần hóa học của nước trên bờ, chi bằng nhảy thẳng xuống nước, cảm nhận nhiệt độ và sự luân chuyển của nó.
Xem nhiều, nghe nhiều, nói nhiều hơn. Hãy xem những bộ phim mới nhất, nghe những bài hát thịnh hành hiện tại, quan trọng hơn là, hãy giao tiếp với người thật. Hãy cảm nhận cách ngôn ngữ được sử dụng trong các tình huống thực tế, bạn sẽ thấy nó sinh động và thú vị gấp vạn lần trong sách giáo khoa.
Đương nhiên, chúng ta tìm đâu ra những người bạn cùng "bơi" đây? Nhất là khi họ ở tận bên kia bán cầu?
Lúc này, công nghệ có thể trở thành mái chèo mạnh mẽ nhất trong tay chúng ta. Một công cụ như Intent, chính là sinh ra để làm điều này. Nó là một ứng dụng chat tích hợp AI dịch thuật, cho phép bạn nhảy thẳng vào "dòng sông" của những cuộc hội thoại thực tế, và giao tiếp với mọi người từ bất cứ đâu trên thế giới. Bạn không còn học những từ vựng biệt lập, mà là đang trải nghiệm sức sống mãnh liệt của một ngôn ngữ ngay tại thời điểm này.
Vậy nên, bạn ơi, đừng làm một "nhà khảo cổ" của ngôn ngữ nữa.
Hãy trở thành một "người lướt sóng" ngôn ngữ, để làm chủ những con sóng thay đổi. Lần tới, khi bạn nghe một từ mới, một cách diễn đạt mới, đừng buồn bã nữa. Hãy cảm thấy phấn khích, bởi vì bạn đang đứng ở mũi sóng, tận mắt chứng kiến dòng sông ngôn ngữ này, đang cuồn cuộn chảy về phía trước.